Begin dit jaar mocht ik mijn nieuwe auto op gaan halen. Pas toen ik de auto op ging halen schoot het dieselschandaal me weer te binnen. Toen ik de auto ging kopen heb ik daar totaal niet aan gedacht. Zover de reputatieschade voor het merk. Recentelijk heb ik de documentaire Dirty Money op Netflix gekeken, echt een aanrader. Waarschuwing vooraf: je verliest een beetje het geloof in het goede van de mens. In deze documentaire is er ook een aflevering gemaakt over het dieselschandaal. Hoe dit heeft kunnen gebeuren is wat iedereen zich afvraagt. Ik moest tijdens het kijken van de documentaire denken aan de fraudedriehoek van Donald Cressey. Deze driehoek laat zien dat er drie factoren nodig zijn om tot fraude binnen een organisatie te kunnen komen. Ik ga deze drie factoren belichten vanuit het dieselschandaal.
De fraudedriehoek
- Eén van de factoren is dat de fraudeur voldoende druk moet ervaren. Deze druk komt meestal voort uit geldzorgen die mensen niet met anderen durven te bespreken.
- De tweede factor is dat er gelegenheid moet zijn om te frauderen. Hierbij gaat het niet alleen om de daadwerkelijke kans om te sjoemelen, maar ook of de fraudeurs dit kunnen doen zonder dat het ontdekt wordt.
- Het derde onderdeel van de fraudedriehoek is rationalisatie. Mensen moeten hun eigen gedrag kunnen goedpraten. Belangrijk hierbij is de cultuur binnen de onderneming. De kans dat men gaat frauderen neemt namelijk toe wanneer ze het vermoeden hebben dat collega’s het ook doen.
Druk ervaren
In 2015 kwam naar buiten dat het bewuste merk sjoemelsoftware had ingebouwd in de auto’s om aanpassingen te kunnen doen zodra er een officiële test plaatsvond. Hierdoor leken de auto’s schoner dan dat ze daadwerkelijk waren. Zo konden ze goedkoper aan de wettelijke emissie-vereisten voldoen. Het management praatte deze beslissen goed door te zeggen dat het een financiële beslissing was. Ze moesten wel anders werd het te duur.
Gelegenheid
De software was zodanig ingesteld dat alle testen in een laboratorium omgeving altijd goed waren. Ook als de autoriteit deze testen zou uitvoeren. Pas toen de autoriteiten zelf testen uit ging voeren buiten de laboratorium omgeving kwamen er andere uitkomsten naar voren.
Rationalisatie
De cultuur binnen de organisatie was de nummer 1 zijn, kosten wat het kost. Niemand binnen de organisatie durfde te zeggen ‘dit is tegen de wet’. De cultuur stond boven de wet.
Opmerkelijk is dat het merk vaker betrokken is bij schandalen. Bijvoorbeeld het corruptieschandaal van de importeur in Nederland waarbij ambtenaren zouden zijn omgekocht. Blijkbaar is de cultuur binnen de organisatie zo dat het normaal wordt gevonden.
Tot slot
De ironie is dat ondanks het schandaal het merk toch haar doel heeft bereikt en dat is de grootste worden. De kracht van een goede reputatie lijkt sterker dan de negatieve effecten van gesjoemel. Het zegt iets over het desbetreffende merk, maar ook over de maatschappij als geheel. We kiezen als consument voor de makkelijkste weg. Zo ook ikzelf. Of mijn volgende auto ook van het betreffende merk gaat zijn? Ik denk het niet.
De fraudedriehoek biedt aanknopingspunten voor ondernemingen om fraude te voorkomen. Bekijk de organisatie eens vanuit de drie aspecten van de fraudedriehoek. Hoe is het gesteld met de cultuur binnen de organisatie? En wellicht nog belangrijker bestaat er gelegenheid om te frauderen?
Hulp nodig bij het in kaart brengen van de mogelijke fraude risico’s binnen de onderneming, neem dan contact met me op.
